De zending Verd’hurt : Boma en Banana, februari tot augustus 1911.
Het contract met Goldschmidt was nu door de ministers bevestigd.
Een driedelig programma werd besproken:
a) De verbinding Banana-Boma.
b) Bij welslagen hiervan, een lijn creëren van Boma naar Elisabethstad.
c) De draadloze verbinding met België, eventueel met tussenrelais.
Het contract met de Briey stipuleerde in 8 punten de verbinding Banana-Boma.
Deze eerste fase werd als volgt voorgeschreven:
1. Banana (zender en ontvanger)
2. Boma (zender en ontvanger)
3. Loanda of Loango (zender en ontvanger)
En bijkomend:
4. twee “vliegende” ontvangers op boten van Europa om het bereik van de zenders van Boma en Banana te bepalen.
5. Twee “vliegende” ontvangers op boten van de kolonie.
6. Vier draagbare ontvangers om het bereik van de zenders van Boma en Banana op het land te bepalen.
7. Te Boma twee zenders met een bereik van 150 km en een voor 300 km. De plaats voor de sterkste zender zou door Goldschmidt bepaald worden.
8. Goldschmidt zou bepalen of de zender van Loanda of Loango een bereik zouden hebben van 50 km of 300 km. Deze zender zou geplaatst worden ofwel aan land ofwel op een boot aan de kaai.
De eerste zending (voor de eerste faze) vertrok met de steamer van 4 februari 1911, met aan boord Verd’hurt en zes telegrafisten. Twaalf waren er voorzien, maar Goldschmidt had volgens zijn eigen schrijven voorlopig slechts de helft hiervan nodig.
Le contrat avec Goldschmidt était confirmé maintenant par les ministres.
Un programme en trois parties fut discuté:
a) La liaison Banane-Boma.
b) Si cela réussit, créer une ligne Boma-Elisabethville.
c) La connexion sans fil avec la Belgique, éventuellement avec des relais intermédiaires.
Le contrat avec le Briey stipulait la connexion Banana-Boma en 8 points.
Cette première phase était prescrite comme suit:
1. Banane (émetteur et récepteur)
2. Boma (émetteur et récepteur)
3. Loanda ou Loango (émetteur et récepteur)
Et en plus:
4. deux récepteurs “volants” sur des bateaux en provenance d’Europe, afin de déterminer la portée des émetteurs de Boma et de Banana.
5. Deux récepteurs “volants” sur des bateaux de la colonie.
6. Quatre récepteurs portables pour déterminer la portée des émetteurs de Boma et de Banana sur terre.
7. Deux émetteurs à Boma d’une portée de 150 km et un pour 300 km. L’emplacement de l’émetteur le plus puissant serait déterminé par Goldschmidt.
8. Goldschmidt déterminerait si le canal de Loanda ou de Loango aurait une portée de 50 km ou de 300 km. Cet émetteur serait placé soit à terre, soit sur un bateau à quai.
Le premier chargement (pour la première phase) partit avec le paquebot du 4 février 1911, avec Verd’hurt et six télégraphistes à bord. Douze avaient été prévus, mais selon ses propres écrits, Goldschmidt n’en avait besoin que de la moitié pour le moment.
Stéphane-Adolphe-Marie Verd’hurt (1871-1940), te Parijs geboren van Belgische ouders, was al in het leger vanaf zijn 16 jaar. In 1894 werd hij naar de Kongo-Vrijstaat gestuurd waar hij zijn sporen verdiende. Terug in België, werd hij bevriend met Goldschmidt en interesseerde hij zich voor de draadloze. Hij werkte sinds 1908 voor de E.I.C. (Etat Indépendant du Congo) als onder-bureauchef. Hij werkte in Kongo voor Goldschmidt tot 26 juni 1913. Hij keerde terug naar de administratie waar hij onderdirecteur werd. Tijdens de oorlog maakte hij zich zeer verdienstig bij het Nationaal Comité voor hulp en voedselbedeling.
Stéphane-Adolphe-Marie Verd’hurt (1871-1940), né à Paris de parents belges, était dans l’armée depuis l’âge de 16 ans. En 1894, il fut envoyé dans l’État Indépendant du Congo où il gagna ses éperons. De retour en Belgique, il se lia d’amitié avec Goldschmidt et s’intéressa au sans fil. Il travailla pour le E.I.C. (Etat Indépendant du Congo) en tant que chef adjoint. Il travailla pour Goldschmidt au Congo jusqu’au 26 juin 1913. Il retourna à l’administration où il devint vice-directeur. Pendant la guerre, il apporta une très bonne contribution au Comité National de l’aide et de la distribution des vivres.
Op 30 maart was er al een verbinding tussen de “Hirondelle” en de “Léopoldville”, die dezelfde dag vertrokken was. Vanuit Boma werd op 20 april 1911 verbinding bekomen met Banana en met de “Bruxellesville”. En enkele dagen later kon Banana Boma antwoorden. Dat lezen we in La Tribune Congolaise van 3 juni 1911.
De eigenlijke werken hadden dus slechts een anderhalve maand in beslag genomen, deels te danken aan het doorzettingsvermogen van Verd’hurt.
Le 30 mars, il existait déjà une liaison entre le “Hirondelle” et le”Léopoldville”, partis le même jour. Le 20 avril 1911, à depuis Boma, une liaison fut établie avec Banana et avec le “Bruxellesville”. Et quelques jours plus tard, Banana fut en mesure de répondre. Nous lisons cela dans La Tribune Congolaise du 3 juin 1911.
Les travaux proprement dits ne durèrent donc qu’un mois et demi, en partie grâce à la persévérance de Verd’hurt.
De verbindingen gebeurden elke dag zonder onderbrekingen, en bij alle weersomstandigheden.
Het succes werd ruim gevierd te Banana. Dezelfde krant geeft ons hiervan een volledig relaas. Gezien we niet dikwijls een beschrijving van zulke bijeenkomsten ontdekten, nemen we ze hier letterlijk over (vrij vertaald):
Brief uit Banana
De draadloze telegrafie. – Een diner bij het Rode Kruis.
(Van onze bijzondere correspondent)
Het succes van de zending voor draadloze telegrafie van de heer Robert Goldschmidt werd te Banana met een schitterend diner gevierd in de grote zaal van het Rode Kruis. De zusters van de instelling hadden de zaal prachtig geschikt, en als delicate attentie hadden zij de tafel met de letters “T.S.F.” in bloemenslingers versierd.
Waren aanwezig bij deze inauguratie “avant la lettre”: Dr Etienne, districtscommissaris van Banana, de heer Versluys, directeur van de administratieve dienst, de heer Bertrand, stationshoofd van Boma, Mevrouw Bertrand, de heer Verd’hurt, hoofd van de zending voor draadloze telegrafie, de heren Delattre, Ebbeni, leden van de zending, de heren Jaemaels en Lemoine, telegrafisten, enz.
Op het ogenblik van de toosten sprak de heer Verd’hurt de volgende woorden:
“U heeft me toegestaan, beste Dokter, hier deze avond mijn intelligente medewerkers van Banana bijeen te brengen, om het eerste resultaat van hun inspanningen te vieren. Sinds 2 dagen is Banana uit haar isolement getreden, de draadloze telegrafie heeft haar verbonden met Boma en met de zee.”
“Dit succes, deze grote vooruitgang, zijn wij in eerste instantie verschuldigd aan onze geliefde Koning Albert, die er alleen de promotor van is, en gezien onze eerste dank natuurlijk naar hem gaat, stel ik voor het glas te heffen op zijn gezondheid en hem van ganser harte toe te juichen. Leve de Koning.”
Daarna, zich richtend tot zijn aanwezige medewerkers, heeft de heer Verd’hurt ze zeer vriendelijk bedankt en gefeliciteerd.
“Het bekomen succes, zei hij, hebben we te danken aan uw hardnekkig werk, aan uw intelligente inspanningen, aan uw vertrouwen in het oeuvre van de Koning.”
Dokter Etienne heeft de reeks toespraken afgesloten en richtte zich tot het hoofd van de zending die hij op zijn beurt gemeend feliciteerde.
Les communications étaient effectuées chaque jour d’une façon continue, et par tous les temps.
Le succès fut amplement fêté à Banana. Le même journal (La Tribune Congolaise du 3 juin 1911) nous en donne un récit complet. Vu que nous n’en avons pas souvent trouvé de pareilles réunions, nous le présentons ici littéralement:
Wibier, Directeur Generaal van de TSF in Belgisch Kongo, schrijft op 2 augustus 1911 aan de Briey dat Banana en Loango draadloos gecommuniceerd hebben op 22 juli. En Goldschmidt laat op 9 oktober aan dezelfde de Briey weten dat de Belgische steamers veel vroeger met Banana in verbinding treden dan met Pointe-Noire (Loango), hoewel het vermogen van diens zender twee maal zo groot is (10 kW). Banana zou een van de beste posten van de Afrikaanse kust zijn volgens de marconisten van Verd’hurt. De post heeft zelfs verbinding gehad met Swakopmund (Namibië), een kuststation 2.000 km verder naar het zuiden.
De “Mouvement Géographique” van 6 augustus 1911 leert ons dat Banana en Boma overgenomen zijn door de Kolonie, en in hetzelfde tijdschrift, maar van 15 oktober, vernemen we dat beide posten open zijn voor het publiek.
Wibier, directeur général de la TSF au Congo belge, informa le Briey le 2 août 1911 que Banana et Loango avaient communiqué sans fil le 22 juillet. Goldschmidt fit savoir à le Briey le 9 octobre que les paquebots belges se connecteraient à Banana beaucoup plus tôt que Pointe-Noire (Loango), bien que la capacité de leur émetteur soit deux fois plus élevée (10 kW). Banana serait l’un des meilleurs postes de la côte africaine, selon les marconistes de Verd’hurt. La station a même eu contact avec Swakopmund (Namibie), une station côtière située 2 000 km plus au sud.
Le “Mouvement Géographique” du 6 août 1911 nous apprend que Banana et Boma ont été repris par la colonie et dans le même magazine, mais à partir du 15 octobre, nous apprenons que les deux postes sont ouverts au public.
Het eerste punt van het programma was nu uitgevoerd. De boten die van België kwamen konden dus verschillende dagen vóór het zicht van Banana met Boma communiceren. De verbinding met België liep ook vlotter dankzij de draadloze post te Loango, waar de zeekabel vertrok. Men moest niet meer passeren langs de vaste lijn Boma-Leopoldstad en Brazzaville-Loango, noch langs de lijn naar Loanda, beide zeer onzekere lijnen. Een bericht bereikte België nu in minder dan 24 uur ([1]). De volgende faze vindt u onder “De zending Wibier”.
[1] Victor Boin, La T.S.F. au Congo Belge, Expansion Belge n° 4, avril 1913. Zie onder D.T.-T.S.F. Kongo / Algemeen Kongo.
Le premier point du programme était maintenant exécuté. Les bateaux venant de Belgique pouvaient donc communiquer avec Boma plusieurs jours avant la vue de Banana. La connexion avec la Belgique s’est également déroulée plus facilement grâce au poste de transmission sans fil de Loango, d’où part le câble de mer. L’on n’est plus obligé de suivre la ligne fixe Boma-Leopoldville et Brazzaville-Loango, ni la ligne qui mène à Loanda, deux lignes très incertaines. Un message est maintenant arrivé en Belgique en moins de 24 heures ([1]). Vous trouverez la phase suivante sous “La mission Wibier”.
[1] Victor Boin, La T.S.F. au Congo Belge, Expansion Belge n° 4, avril 1913. Voir sous D.T.-T.S.F. Kongo / Algemeen Kongo.
Nog een artikel uit de “Journal télégraphique”, pp 314-316, van 1912. Blijkbaar is het gehaald uit de “Deutsche Verkehrszeitung” (vertaling?).
Un article de plus du “Journal télégraphique”, pp 314-316, de 1912.
il paraît être repris du “Deutsche Verkehrszeitung” (traduction?).
