Le Soir, 8 octobre 1913 : “Une grosse nouvelle”.

De datum is de datum van uitgave van de krant. Men ging er in de literatuur van uit dat de verbinding gemaakt werd op 8 Oktober, bij gebrek aan meer duidelijke gegevens. Op die dag  werden in 2013 verscheidene 100 jaar-vieringen georganiseerd! Het artikel werd in 2010 afgedrukt in het eerste boek van B. Brasseur “Hallo, hallo, hier radio Laken…”, p 81. Maar wat lager zal u kunnen lezen dat het zeker niet op 8 Oktober was!

La date est la date de publication du journal. Il était supposé dans la littérature que la connexion avait été établie le 8 octobre, en l’absence de données plus claires. Plusieurs célébrations de 100 ans ont été organisées ce jour-là en 2013! L’article a été imprimé en 2010 dans mon premier livre de B. Brasseur “Hallo, hallo, ici radio Laeken …”, p 81.
Mais vous pourrez lire plus bas que ce n’était certainement pas le 8 octobre!

Ook het artikel uit “Het Handelsblad van Antwerpen” van 8 Oktober 1913, een vertaling uit “Le Soir”.
Egalement l’article du “Handelblad van Antwerpen” du 8 octobre 1913, une traduction du texte de “Le Soir”.

Tijdens het archiefonderzoek voor ons tweede boek “Tussen vonk en omroep” vonden we een meer duidelijke aanwijzing in “Le Courrier de l’Escaut” van 15 Oktober 1913 : “Congo T.S.F”.
Pendant les consultations d’archives pour notre second livre (en collaboration avec Guido Nys) “Tussen vonk en omroep”, nous trouvâmes une indication plus claire dans “Le Courrier de l’Escaut du 15 octobre 1913: “Congo T.S.F.”.

Men kan hier in het tweede knipsel lezen dat  “[…] c’est le lendemain de son arrivée à  Boma, le 27 septembre, que les appels de Laeken purent être entendus distinctement”. In het boek maak ik de opmerking dat het spijtig is dat de schrijver van het artikel geen uitsluitsel geeft (hij kan met 27 September de dag van zijn aankomst bedoeld hebben, maar ook de dag na zijn aankomst). Na informatie bij een filoloog (mijn vroegere prof) zou het taalkundig de tweede interpretatie moeten zijn (we zullen maar hopen dat de schrijver zijn taal machtig was). Een tweede informatie hierover hebben we nog niet kunnen vinden.

De berichten van Laken zouden dan, tot tegenbericht, in Boma ontvangen zijn op  27 September 1913.

On peut lire ici dans le deuxième extrait que “[…] c’est le lendemain de son arrivée à Boma, le 27 septembre, que les appels de Laeken purent être entendus distinctement”. Dans mon livre, j’ai fait la remarque qu’il est regrettable que l’auteur de l’article ne donne pas de réponse définitive (il aurait pu signifier le 27 septembre le jour de son arrivée, mais aussi le lendemain de son arrivée). Après information auprès d’un philologue (mon ancien prof), ce devrait être la deuxième interprétation selon la grammaire (nous espérons que l’écrivain connaissait bien le français). Nous n’avons pas encore été en mesure de trouver une deuxième information à ce sujet.

Alors, sauf mention contraire, les messages de Laeken auraient été reçus au Congo le 27 septembre 1913.