De laatste tijd was er veel in het nieuws te horen en in de kranten te lezen over Belgisch-Congo [1]. Kolonisatie zou een schande zijn, terwijl vroeger dezelfde kolonisatie door katholieke gezagdragers aangeprezen werd. Men zag op TV hoe standbeelden van koning Leopold II vernield werden. Men hoorde over afgekapte handen, over straffen met de “chicotte”, men las over moorden. Er was blijkbaar niets goeds gebeurd in “onze” Congo.
Protest van onze ex-kolonialen bleef niet uit.
Zelf heb ik in Congo mijn jeugd doorgebracht, kregen onze jongsten les van een zwarte meester, speelde ik barrevoets voetbal (de bal was gemaakt van opgerolde en met liaantjes omwikkelde bananenbladeren), met zwartjes van mijn leeftijd, op een afgedankt tennisveld.
Ik zag mijn vader zwarte lepra-patiënten verzorgen.
Ik was toen 6-8 jaar.
“Wat is hier gaande” dacht ik nu. En wat is hier waar van die negatieve geruchten? Verdere lectuur hierover werd een verplichting.
Titels van boeken als “Congo”, “Congo 1885-1960”, “Onze Congo”, “De Kongostaat van Leopold II”, “Belgisch Congo”, “De Congo-Vrijstaat”, “Onze kolonie” zijn in overvloed op de markt geweest, en zijn veelal nog te verkrijgen op internet of te lezen in grote bibliotheken. En steeds weer verschijnen er nu nieuwe werken bij de vleet.
Welke boeken kiezen?
Welke auteurs hebben het zelf meegemaakt? Hoe groot is de tijd tussen ervaring en verslag? Is er geen verbloeming of overdrevenheid te merken in hun verhalen? Zijn het daarentegen geen leugens? Zijn hun ervaringen niet te zeer gebonden aan tijd en plaats? (Congo is groot).
En wat dan met de huidige schrijvers, zeg maar van na 1945? Congo is groot zei ik, plaats en tijd zijn dus even belangrijk. Schrijven over de Congo-Vrijstaat, die lang voor hun geboorte bestond, vraagt naar bronnen. Welke soort bronnen zijn het? Hoeveel? Zijn ze elders bevestigd? Zijn ze interpreteerbaar? Kunnen ze geraadpleegd worden?
Ook nog: is kolonialisme verdedigbaar ? Hoe denkt de gekoloniseerde er over ? Misschien wat verder kijken dan 1885-1960. Hoe was het leven vóór de kolonisatie en na de onafhankelijkheid ? Misschien kan met deze wetenschap een aannemelijk beeld gevormd worden voor beide partijen.
Dit zijn maar enkele van de veel mogelijke vragen.
Op deze site stel ik zoveel mogelijk boeken en losse artikels voor, ter kennismaking, en indien mogelijk ter inzage. Dit met toelating van de auteurs, tenzij die niet meer nodig is. Een link, verwijzend naar het boek op internet is ook mogelijk.
De lezer krijgt dus de mogelijkheid zelf een keuze te maken.
Veel leesgenot.
Bruno Brasseur.
[1] Hoewel de Vlamingen “Kongo” vroeger steeds met een “K” schreven, en de Congolezen origineel een “K” gebruikten, is men naar het gebruik van de “C” overgegaan.